| ردة ساختواژی فارسی امروز |
| Paper ID : 1076-ICIL |
| Authors |
|
Fatemeh Bahrami * تهران، ولنجک، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبانشناسی، اتاق 244 |
| Abstract |
| نگارنده، مشخصات ساختواژی فارسی امروز را بر مبنای ردهبندی ساپیر (1921) و مطابق با معیارهای پیشنهادی آیکنوالد (2007) بررسی کرده است. نتایج حاکی از آن است، از حیث شفافیت مرز تکواژی، افزون بر آن که برخی ویژگیهای زبانهای تصریفی در زبان فارسی مشاهده میشود و تنوع تصریفی آن شامل هر دو نوع ادغامی و پیوندی است، به صورت محدود مختصاتی از زبانهای نمادین را نیز نشان میدهد. از سوی دیگر، با وجود آن که فارسی مطابق با معیار ترکیبپذیری، گرایش عام زبانهای تحلیلی را دارد؛ اما برخی رفتارهای ساختواژی منطبق با زبانهای ترکیبی و حتی بسیارترکیبی را نیز بروز میدهد که قابل ملاحظهاند. از آن جمله میتوان به انضمام اسم در فعل و انضمام صفت در اسم؛ وجود جملات منفرد تکواژهای غنی؛ وجود ضمایر ارجاعی مفعول صریح و غیرصریح بر روی فعل؛ اتصال قیدهای ابزار، مکان و شیوه بر روی فعل؛ و جایگاههای وندی بالقوة متعدد در کنار فعل که تنها معدودی از آنها در ساخت فعل اجباریاند، اشاره کرد. همچنین ترتیب سازهای آزاد و امکان تغییر جایگاه هسته در سازههای نحوی مختلف از دیگر مشخصههای رفتاری فارسی است که آن را به ردة زبانهای بسیارترکیبی نزدیک میکند. این تنوع رفتار ساختواژی فارسی امروز برخی بازماندة ویژگیهای قبلی فارسی باستان است که زبانی بهشدت تصریفی و ترکیبی بود و اکنون به صورت سترون و محدود باقی مانده است، و برخی مشخصهها نیز ویژگیهای تقریباً متأخری است که از ماهیت تغییرپذیری مداوم زبان نشأت میگیرد و بالطبع از شکلگیری گرایشهای جدید ردهشناختی در فارسی امروز حکایت دارد. |
| Keywords |
| ردهشناسی، ساختواژه، ترکیبپذیری، شفافیت مرز تکواژی، ویژگیهای صرفی-نحوی |
| Status: Accepted |